Systemisch wát?

Systemisch werken is werken vanuit wat er zich aandient. Kijken naar het grotere geheel, dus uitzoomen, vertragen, stilstaan en (nieuwe) ruimte maken om zaken van een heel andere kant en met nieuwe informatie te beschouwen. Zodat nieuwe mogelijkheden zichtbaar worden. Vaag hè? 
Let me break it down for you ...

Wat zijn systemen?

Waar mensen samen zijn, zijn systemen. Als je de definitie van systeem opzoekt, krijg je onder meer:

Rode draad: een systeem bestaat uit met elkaar verbonden elementen, het is een samenhangend geheel en dat geheel heeft toegevoegde eigenschappen. Samen zijn die elementen dus iets anders dan alleen.

Mensen in systemen

Die definitie kun je ook toepassen op (groepen) mensen, neem je familie: dat is een samenhangend geheel van oma's, opa's, ooms, tantes, neven, nichten, ouders, broers, zussen, kinderen, kleinkinderen. Die zijn allemaal met elkaar verbonden. Al dan niet aangetrouwd. En samen zijn ze iets anders dan alleen. Zet al mijn tantes samen in een treincoupé, en de conducteur komt vragen of er ruzie is, terwijl ze gewoon geanimeerd zitten te kletsen. Individueel zullen ze een boekje lezen of een puzzeltje maken.

Jij en jouw systemen

Als mens maak je zo deel uit van verschillende systemen. Je familie, je werk, de sportclub, je zangkoor, je vve, zelfs de stad waar je woont, het land waar je vandaan komt, je geboortestreek ... allemaal systemen die invloed op jou hebben, en waar jij en andere rol hebt en plek inneemt. Ook teams en organisaties vormen systemen. En daarbinnen zijn er kleinere systemen van subteams of zelfs de borrelclub op vrijdag.

Ga maar eens na van welke systemen jij allemaal onderdeel bent, en hoe jouw gedrag binnen al die systemen is.

Regels binnen systemen

Alle systemen hebben verschillende geschreven en ongeschreven regels, die je kent en waar je je (al dan niet) aan houdt. Waarschijnlijk is het wel zo, dat als je die regels overtreedt, er consequenties aan vast zitten. Zichtbaar of onzichtbaar.

In de basis gaat het over drie regels: insluiting (wanneer hoort iets of iemand er wel of niet bij in het systeem), uitwisseling (hoe is de balans tussen geven en nemen in het systeem) en plek (waar staat iedereen in het systeem). 

Als die drie regels (die in jargon 'systemische wetmatigheden' worden genoemd) in balans zijn, is er niks aan de hand. Maar vaker is er iets loos en dan kan dat over het algemeen worden teruggeleid naar een of meer van die drie wetmatigheden.

Wie mogen er wel of niet bij de vrijdagmiddag-borrelclub? Waarom heeft je oudere zus er zo'n moeite mee als jij iets organiseert? Voel je je schuldig als je een extra schrijfblok meeneemt van kantoor?

Patronen

Het mooie van systemen is, dat ze volgens bepaalde patronen werken. Zo houden systemen zichzelf namelijk in stand. Kijk maar eens naar een zwerm spreeuwen. Of een school vissen. Of de baan van de aarde om de zon. Als alles in harmonie beweegt, functioneert het goed.